فضايل وزندگي امام محمد باقر(عليه السلام)

شكافنده ي علوم

ابوجعفر، محمد بن زين العابدين(عليه السلام)، ملقب به باقر، ابن خلكان در تاريخش درباره ي آن حضرت مي­گويد:

«و باقر، عالم وآقاي بس بزرگي بود. به او باقر مي­گفتند؛ زيرا علم را مي­شكافت وحقيقتش را آشكار ساخته ، آن را توسعه مي­داد.»تبقر به معناي توسع است و قرظي شاعر در مدح آن امام همام(عليه السلام) سروده است:

«يا باقرالعلم لاهل التقي                               وخير من لبي علي الاجبل»

سخاوت امام محمد باقر(عليه السلام)

مفيد مي­گويد:«علاوه بر آن چه از فضل و علم وسيادت وآقايي و رياست و امامتش گفتيم، او از نظر جود و بخشش در خاص و عام شهرت داشت و همگي بر كرم و سخاوتش آگاه بودند واو به فضل و احسان علي رغم كثريت عيال و متوسط بودن وضعيت مالي­اش معروف بود.»

تعليم وضو

از قيس بن ربيع روايت شده است:ابواسحاق سبيعي را درباره ي مسح از روي كفش پرسيدم، كه آيا جايز است يا نه؟

او پاسخ داد: من ديده بودم كه مردم از روي كفش مسح مي­كنند؛ تا آن كه مردي از بني هاشم را ديدم كه تا آنت زمان كسي چون او را نديده بودم و او محمدبن علي بن الحسين(عليهم السلام) بود، مسأله را از او پرسيدم، ايشان مرا از اين كار نهي فرمود وگفت:«امير مؤمنان (عليه السلام)، چنين مسح نمي­كرد.»

و فرمود:«مسح بر كفش جايز نيست».

وقتي اين را از ابواسحاق شنيدم، ديگر هيچ گاه از روي كفش، پاي را مسح نكردم.

منبع:كتاب فضايل و سيره چهاره معصوم ،علامه حسن زاده آملي، ص336-339                                                                                                                                                                                                                           

وضعيت زندگاني امام

فشارهاي اعمال شده از سوي امويان در اين دوره از تاريخ شيعه نيز تداوم يافت و روزگار بسيار سختي را براي شيعيان وامام رقم زد. تمامي حركت­هايي كه با حاكميت ضديتي داشت به شدت سركوب مي­شد وچون شيعه جلودار نهضت­هاي عدالت­خواه است، لبه تيز اين سركوب­ها متوجه آن شد. سياست سركوب امويان، شيعه را در تنگناي سه ضلعي «خفقان، جعل حديث واتهام­هاي ناروا» قرار داد وحيات فكري شيعه را با خطر جدي رو به رو كرد.

در اين رهگذر، بيشترين فشارها واتهامات متوجه امام باقر(عليه السلام) سرپرست و پيشواي شيعه بود، به اندازه اي كه اثر اين اتهام­هاي ناروا» قرار داد و حيات فكري شيعه را با خطر جدي روبه رو كرد.

وصيت مهم امام

امام باقر (عليه السلام) پيش از شهادت به فرزندش امام صادق(عليه السلام) فرمود كه از اموال به جاي مانده خود مقداري را. مبلغ آن را هشتصد درهم نقل كرده اند.براي برپايي مجلس سوگواري خود، در مني به مدت ده سال اختصاص دهد و فرمود:

«اي جعفر، ازمال من براي گريه­كنندگان به مدت ده سال در مني مالي را وقف كن تا در موسم حج بر من ندبه كنند و رسم ماتم را هر ساله تجديد نمايند و بر مظلوميت من زاري كنند».

چون قتل امام باقر(عليه السلام) بسيار مرموز بود، امام تلاش كرد تا با به كارگيري اين شيوه، مسلمانان را از ماهيت واقعي و چهره حقيقي امويان آگاه كند تا از خود بپرسند كه دليل برپايي هرساله اين مجالس آن هم در تجمع سالانه مسلمانان چيست. از اين رو، اين وصيت جنبه اعتراض به هشام و افشاگري سالانه او و ديگر خلفاي اموي داشته و تنها حركتي نمادين به شمار نمي­رفته است.

خاك سپاري امام

هنگامي كه امام باقر(عليه السلام) به شهادت رسيد، امام صادق(عليه السلام) آن گونه كه پدر بزرگوارش وصيت كرده بود، او را تجهيز كرد و با احترام تمام به همراه تشييع­كنندگان، بدن مطهر امام را به قبرستان بقيع برد و او را در كنار پدر خويش امام سجاد(عليه السلام) و عموي پدر خويش امام مجتبي(عليه السلام) به خاك سپرد.

غبار اندوه و غم مدينه را فرا گرفت و مسلمانان دسته دسته براي تسليت گفتن نزد امام صادق(عليه السلام) آمدند.

 منبع:ماهنامه اجتماعي سياسي، فرهنگي، شميم ياس،ص16