سرما­خوردگي و رژيم غذايي

هنگام سرماخوردگي استراحت كافي، مصرف مايعات گرم وغرغره كردن آب نمك ولرم به بهبود علايم كمك مي­كند.مصرف قرص­هاي مسكن در رفع سردرد وكاهش تب مؤثر است. تنها در مواردي كه به دنبال عفونت ويروسي، عفونت باكتريايي نيز بروز كند، آنتي بيوتيك­ها مفيد واقع مي­شود.گياهان دارويي مفيدي نيز براي درمان سرماخوردگي وجود دارد.

كودكان، سالمندان، زنان باردار وافراد مبتلا به ديابت و بيماري­هاي كليوي با سرماخوردگي نياز بيشتري به توصيه­هاي پزشكي دارند.براي جلوگيري و درمان سرماخوردگي روش­هاي مختلفي وجود دارد كه در اين جا به جنبه تغذيه اي آن مي­پردازيم:

غذاهاي مفيد دوره­ي سرماخوردگي

براي اين كه سيستم ايمني بدن براي مبارزه عليه ويروس سرماخوردگي وآنفلونزا تقويت شود، بايد مواد مغذي حياتي را دريافت كند. مكمل­هاي تغذيه­اي براي پيشگيري ودرمان سرماخوردگي مفيد است. مواد­غذايي مفيد براي درمان سرماخوردگي شامل موارد زير است:

«ويتامين ث»

منابع غذايي اصلي تأمين­كننده اين ويتامين شامل:مركبات (پرتقال، گريپ فروت، انواع ليمو و نارنگي)، انواع توت، گوجه فرنگي، فلفل دلمه­اي، سيب زميني،وسبزيجات برگ سبز و نيز انواع كلم است. دريافت زياد و منظم «ويتامين ث» به كاهش بروز،شدت وطول مدت سرماخوردگي كمك مي­كند.

غلات سبوس دار وحبوبات ؛منابع غذايي مناسب يكي از ويتامين_­هاي«گروه ب» به نام پانتوتنيك اسيد، سبب بروز عفونت­هاي مكرر دستگاه تنفسي فوقاني مي­شود.

سير؛

داراي آهن، روي وآليسين است، كه سبب تقويت سيستم ايمني وكاهش خطر عفونت­هاي ويروسي مي­شود. قرص سير، يا كپسول­هاي حاوي عصاره سير ممكن است به پيشگيري از سرماخوردگي كمك كند. علت اين تأثير خواص ضد ويروسي رنگدانه گياهي آليسين  است.

ماهي قباد، قزل آلا ،ساردين وماهي­هاي روغني؛

منبع غني اسيد­هاي چرب امگا 3 است؛ همچنين تخم كتان،                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    تخمه كدو حلوايي و روغن شاه دانه از ديگر منابع خوب امگا 3 هستند.

دانه كنجد، تخمه كدو حلوايي وآفتاب گردان؛

منابع غني اسيدهاي چرب به سلول­هاي دستگاه تنفسي در مبارزه عليه عفونت­هاي سرماخوردگي كمك مي­كنند.

جگر، انواع ماهي؛ از جمله قزل آلا، قباد وشاه ماهي، كره و تخم مرغ؛

منابع «ويتامين آ»هستند. هويچ، انبه،سيب زميني، زردآلو، كدوحلوايي و سبزيجات سبز تيره نيز تأمين كننده بتاكاروتن هستند كه در بدن به «ويتامين آ» تبديل مي­شوند. عفونت هاي مكرر تنفسي در كودكان با كاهش ذخاير «ويتامين آ» مرتبط است. رژيم غذايي متنوع، حاوي مواد غذايي ياد شده مي­تواند مواد لازم را براي كودك در حال رشد تأمين كند.

تخم مرغ، ماهي،مرغ، گوشت قرمز بدون چربي، لبنيات،حبوبات،مغز­ها، دانه­ها وغلات سبوس­دار؛

تأمين­كننده پروتئين هستند.كمبود دريافت پروتئين خطر ابتلا به عفونت را افزايش مي­دهد.

گوشت ، شير، غلات وحبوبات؛

تأمين­كننده«ويتامين ب 6»و پانتوتنيك اسيد هستند، كه براي تأمين سلامتي سيستم ايمني از اهميت بسيار برخوردار­ند.

غلات صبحانه (برشتوك)، نان و عصاره مخمر؛

تأمين­كننده اسيد فوليك است، كه براي سلامتي و تقويت سيستم ايمني ضرورت دارد. چغندر، لوبيا چشم بلبلي و انواع كلم منابع مناسبي از فولات (اسيد فوليك) هستند.

گوشت قرمز بدون چربي و غلات سبوس­دار؛

حاوي روي است. ساير منابع  غذايي حاوي روي،شامل:جوانه گندم،آجيل،بادام زميني،گردو، جگر، مرغ، بوقلمون،ماهي،ميگو، تخم مرغ، لوبيا خشك، شير ولبنيات است. روي ماده معدني مورد نياز براي تقويت سيستم ايمني بدن است.

پرهيز غذايي؛

 غذاهاي بسته بندي  شده وكنسروي از لحاظ ويتامين و مواد معدني فقير است؛

بنابراين به جاي مصرف اين نوع غذاها از انواع ميوه و سبزيجات تازه، ماهي، غلات، مغزها و دانه­ها استفاده كنيد.

چند نكته:

تحقيق درباره­ي مصرف قرص هاي «ويتامين ث» در زمان سرماخوردگي نشان مي­دهد كه، اين قرص­ها روزانه 500 تا 1000 ميلي­گرم «ويتامين ث» بدن را تأمين مي­كند، اما توان پيشگيري از عفونت را ندارد؛ اگر چه به كاهش شدت و طول مدت سرماخوردگي كمك مي كند.

«ويتامين ث» از جمله آنتي­اكسيدان­هايي است كه به حفاظت از پوشش داخلي مجاري تنفسي در برابر انواع عفونت كمك مي­كند.

مصرف مكمل ريز مغدي­هاي خاص، شامل:120 ميلي گرم روي، 100 ميكرو گرم سلنيوم ، 120 ميلي گرم «ويتامين ث»، 15 ميلي گرم«ويتامين اي» و6 ميلي گرم بتاكاروتن سبب كاهش بروز عفونت­هاي تنفسي در سالمندان مي­شود.

بر اساس برخي بررسي­هاي باليني قرص­هاي مكيدني روي سبب بهبود علايم سرماخوردگي مي­شود، اما بايد توجه كرد كه دريافت روي به ميزان بيش از 150 ميلي گرم در روز امكان ابتلا به عفونت را افزايش مي­دهد؛ بنابراين قبل از اقدام به هر نوع درمان، بايد نظر پزشك را جويا و به توصيه­هاي او عمل نمود.

استفاده از بخور به رفع گرفتگي بيني كمك مي­كند؛ بدين منظور به مدت ده دقيقه سر خود را روي بخار يك ظرف آب جوش بگيريد . بهتر است دستمال، يا حوله­اي را روي سر بگذاريد تا پس از بخور كامل از آن به عنوان محافظ در برابر هواي اطراف استفاده كنيد. اين عمل را سه بار در روز تكرار كنيد. مي­توانيد مقداري روغن منتول ، يا عصاره اوكاليپتوس به آب در حال تبخير اضافه كنيد تا عمل تنفس را تسهيل كند، هنگام پختن شلغم نيز، مي­توانيد از آن به عنوان دستگاه بخور استفاده كنيد.

مصرف متعادل متناسب مايعات مقوي و مغذي؛ مثل:انواع سوپ و آش در وعده غذايي اصلي تأكيد مي­شود.استراحت موجب تجديد قواي سيستم ايمني بدن مي­گردد. بي­توجهي به علايم عفونت­هاي ويروسي  وكار وفعاليت زياد در زمان بيماري، مدت بيماري را طولاني­تر مي­سازد.

منبع: ماهنامه فرهنگي، اجتماعي نامه­ي جامعه،شماره 52،ص75