اعمال ماه مبارك رمضان

الف) اعمال مشترك اين ماه

1- سيد بن طاووس روايت كرده از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام و امام موسي كاظم عليه السلام كه فرمودند: ميگوئي در ماه رمضان از اول تا به آخر آن بعد از هر فريضه:

اَللّـهُمَّ ارْزُقْنى حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرامِ، فى عامى هذا وَفى كُلِّ عام، ما اَبْقَيْتَنى

فى يُسْر مِنْكَ وَعافِيَة وَسَعَةِ رِزْق، وَلا تُخْلِنى مِنْ تِلْكَ الْمواقِفِ الْكَريمَةِ،

وَالْمَشاهِدِ الشَّريفَةِ، وَزِيارَةِ قَبْرِ نَبِيِّكَ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ،

وَفى جَميعِ حَوائِجِ الدُّنْيا وَالأخِرَةِ فَكُنْ لى،

اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ فيـما تَقْضى وَتُقَدِّرُ مِنَ الاَْمْرِ الْمَحْتُومِ فى لَيْلَةِ الْقَدْرِ،

مِنَ الْقَضآءِ الَّذى لا يُرَدُّ وَ لا يُبَدَّلُ، اَنْ تَكْتُبَنى مِنْ حُجّاجِ بَيْتِكَ الْحَرامِ،

اَلْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، اَلْمَشْكُورِ سَعْيُهُمْ، اَلْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، اَلْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَيِّئاتُهُمْ،

وَاجْعَلْ فيـما تَقْضى وَتُقَدِّرُ اَنْ تُطيلَ عُمْرى، وَتُوَسِّعَ عَلَىَّ رِزْقى، وَتُؤدِّىَ

عَنّى اَمانَتى و َدَيْنى، آمينَ رَبَّ الْعالَمينَ.

2-و همچنين بعد از هر نماز فريضهاى مىگويى:

يا عَلِىُّ يا عَظيمُ، يا غَفُورُ يا رَحيمُ، اَنْتَ الرَّبُّ الْعَظيمُ، اَلَّذى لَيْسَ كَمِثْلِهِ

شَىْءٌ، وَهُوَ السَّميعُ الْبَصيرُ، وَهذا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ وَكَرَّمْتَهُ، وَشَرَّفْتَهُ

وَفَضَّلْتَهُ عَلَى الشُّهُورِ، وَهُوَ الشَّهْرُ الَّذى فَرَضْتَ صِيامَهُ عَلَىَّ، وَهُوَ شَهْرُ

رَمَضانَ، اَلَّذى اَنْزَلْتَ فيهِ الْقُرْآنَ، هُدًى لِلنّاسِ وَبَيِّنات مِنَ الْهُدى

وَالْفُرْقانِ، وَجَعَلْتَ فيهِ لَيْلَةَ الْقَدْرِ، وَجَعَلْتَها خَيْراً مِنْ اَلْفِ شَهْر، فَيا ذَا

الْمَنِّ وَلا يُمَنُّ عَلَيْكَ، مُنَّ عَلَىَّ بِفَكاكِ رَقَبَتى مِنَ النّارِ، فيمَنْ تَمُنُّ عَلَيْهِ،

وَاَدْخِلْنِى الْجَنَّةَ، بِرَحْمَتِكَ يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ.

3- شيخ كفعمي در مصباح و بلد الامين از حضرت رسول (صلي الله عليه وآله ) نقل كردهاند كه آن حضرت فرمود: هر كه اين دعا را در ماه رمضان بعد از هر نماز واجبي بخواند حق تعالي گناهان او را بيامرزد تا روز قيامت و دعا اين است:

َاللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلى اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ، اَللّهُمَّ اَغْنِ كُلَّ فَقير، اَللّـهُمَّ اَشْبِـعْ

كُلَّ جائِـع، اَللّـهُمَّ اكْسُ كُلَّ عُرْيان، اَللّـهُمَّ اقْضِ دَيْنَ كُلِّ مَدين، اَللّـهُمَّ

فَرِّجْ عَنْ كُلِّ مَكْرُوب، اَللّـهُمَّ رُدَّ كُلَّ غَريب، اَللّـهُمَّ فُكَّ كُلَّ اَسير،

للّـهُمَّ اَصْلِحْ كُلَّ فاسِد مِنْ اُمُورِ الْمُسْلِمينَ، اَللّـهُمَّ اشْفِ كُلَّ مَريض،

َللّـهُمَّ سُدَّ فَقْرَنا بِغِناكَ، اَللّـهُمَّ غَيِّرْ سُوءَ حالِنا بِحُسْنِ حالِكَ، اَللّـهُمَّ

اقْضِ عَنَّا الدَّيْنَ، وَاَغْنِنا مِنَ الْفَقْرِ، اِنَّكَ عَلى كُلِّ شَىْء قَديرٌ.

ب) اعمال شبهاي ماه رمضان

اول: افطار است و مستحب است كه بعد از نماز شام افطار كند مگر آنكه ضعف بر او غلبه كند.

دوم: افطار كند با چيز پاكيزه از حرام و شبهات و بهتر آن است كه به خرماي حلال افطار كند تا ثواب نمازش چهارصد برابر گردد.،و به خرما و رطب و به لبن و به حلوا و به نبات و به آب گرم به هر كدام كه افطار كند نيز خوبست.

سوم: در وقت افطار دعاهاي وارده آنرا بخواند و روايت شده كه حضرت امير المؤمنين (عليه السلام)هر گاه مي خواست افطار كند مي گفت: بسم الله اللهم لك صمنا، وعلي رزقك افطرنا، فتقبل منا انك انت السميع العليم.

چهارم: در لقمه اول بگويد بسم الله الرحمن الرحيم يا واسع المغفرة اغفرلي، تا خدا او را بيامرزد، و در خبر است كه در آخر هر روز از روزهاي ماه رمضان خدا هزار هزار كس را از آتش جهنم آزاد مي كند، پس از حقتعالي بخواه كه تو را يكي از آنها قرار دهد.

پنجم: در وقت افطار سوره ي قدر بخواند.

ششم: در وقت افطار تصدق كند و افطار دهد روزه داران را اگر چه بچشند دانه ي خرما يا شربتي آب باشد، و از حضرت رسول (صل الله عليه وآله) مرويست كه كسي كه افطار دهد روزه داري را از براي او خواهد بود مثل اجر آن روزه دار بدون آنكه از اجر او چيزي كم شود و هم از براي او خواهد بود مثل آن عمل نيكوئي كه به جا آورد آن افطار كننده و به قوه ي آن طعام.

هفتم: در هر شب خواندن هزار مرتبه انا انزلنا وارد است.

هشتم: در هر شب صد مرتبه حم و دخان را بخواند .

نهم: سيد روايت كرده كه هر كه بخواند اين دعا را در هر شب ماه رمضان آمرزيده شود گناهان چهل سال او: اَللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ، اَلَّذى اَنْزَلْتَ فيهِ الْقُرْآنَ،… الخ.

دهم: در هر شب از ماه رمضان دعاي افتتاح را بخواند .

اَللّهُمَ إنّى اَفْتَتِحُ الثَّنآءَ بِحَمْدِكَ، وَ اَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوابِ بِمَنِّكَ،…الخ.

ج) اعمال مشترک سحرهاى ماه رمضان

1) سحرى خوردن
در روایتى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) آمده است که خوردن سحرى را ترک نکنید; هر چند یک عدد خرما باشد.
در روایت دیگرى رسول خدا فرمود: فرشتگان براى کسانى که در سحرها طلب آمرزش مى کنند و سحرى مى خورند، استغفار مى کنند.
2) تلاوت قرآن
خواندن سوره قدر به هنگام خوردن سحرى; در روایتى از امام صادق(علیه السلام) آمده است که هر مؤ منى، در وقت افطار و خوردن سحرى، این سوره را بخواند، در میان این دو وقت ثواب شهیدان را دارد.
3) دعاى سحر
دعاى از امام رضا(علیه السلام) نقل شده که فرمود: این دعا را امام باقر(علیه السلام) در سحرهاى ماه مبارک رمضان مى خواند و مى فرمود: در این دعا اسم اعظم الهى آمده است، که در سرعت اجابت دعا بسیار مؤثر مى باشد. ابتداى آن این چنین است:
اَللّهُمَّ إنّى اَسْئَلُکَ مِنْ بَهآئِکَ بِاَبْهاهُ، وَ کُلُّ بَهآئِکَ بَهِىٌّ، اَللّهُمَّ إنّى اَسْئَلُکَ بِبَهائِکَ کُلِّهِ، اَللّهُمَّ إنّى اَسْئَلُکَ مِنْ جَمالِکَ بِاَجْمَلِهِ، وَ کُلُّ جَمالِکَ جَمیلٌ،… الخ.
4) دعاى ابو حمزه ثمالى
دعاى ابو حمزه ثمالى که در سحرهاى ماه رمضان خوانده مى شود، از مضامین و محتواى بسیار بلندى بر خوردار است که اگر کسى اندکى آمادگى روحى داشته باشد و با توجّه، این دعا را بخواند، به یقین در عمق وجودش نورانیّت خاصّى وارد مى شود و در دل و جانش انقلابى ایجاد مى کند.
ابوحمزه ثمالى مى گوید: امام زین العابدین(علیه السلام) در طول شبهاى ماه رمضان بیشتر شب را به نماز مى ایستاد و چون هنگام سحر فرا مى رسید، این دعا را مى خواند:
اِلهى لا تُؤَدِّبْنى بِعُقُوبَتِکَ، وَ لا تَمْکُرْ بى فى حیلَتِکَ،…الخ.
5) تسبیحات
خواندن این تسبیحات در کتب معتبر آمده است:
سُبْحانَ مَنْ یَعْلَمُ جَوارِحَ الْقُلُوبِ، سُبْحانَ مَنْ یُحْصى عَدَدَ الذُّنُوبِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَخْفى عَلَیْهِ خافِیَةٌ فِى السَّماواتِ وَ الْأَرَضینَ، سُبْحانَ الرَّبِّ الْوَدُودِ،…الخ.