توصيه­هاي بهداشتي براي زائران حج

حج بزرگ­ترين همايش بشري است. گردهمايي عاشقانه ميليون­ها انسان از نژادهاي مختلف و با فرهنگ ها وآداب و رسوم مختلف. زير پرچم توحيد وهمسرايي شعار يكتاپرستي وسرسپردگي در پيشگاه حضرت دوست، يكي از زيباترين جلوه­هاي اجتماعي طريقت عشق است. اما نكته­اي كه بايد مورد توجه قرار گيرد احتمال بروز وانتقال برخي بيماري­ها در اين ايام است. شرايط آب وهوايي سرزمين عربستان، مقتضيات سفر وشرايط خاص تغذيه و زندگي در هتل­ها، ضرورت حضور در تجمعات انساني به هنگام برگزاري مراسم و…همگي از مواردي هستند كه در صورت عدم رعايت نكات ودستورات بهداشت فردي واجتماعي، زمينه ساز انتشار بيماري در ميان ميهمانان سرزمين وحي خواهند شد. در اينجا به برخي از مهم­ترين نكات وتوصيه­هاي بهداشتي كه در پيشگيري از ابتلا به بيماري در ايام حج نقش چشمگيري دارند به صورت فهرست وار اشاره خواهد شد.

واكسن بزنيد

مننژيت هموفيلوسي، بيماري خطرناك ومرگباري است كه در شرايط زندگي جمعي به سرعت گسترش مي­يابد. خوشبختانه واكسن موثري براي پيشگيري از اين بيماري شناخته شده وبا ترزيق اين واكسن به سادگي مي­توان از ابتلا به اين نوع مننژيت ايمن شد. آنفولانزا نيز بيماري ديگري است كه معمولا در شرايط زندگي جمعي به سرعت انتشار پيدا مي­كند. ار اين اساس ترزيق واكسن آنفولانزا را نيز به زائران خانه دوست توصيه مي­كنيم.

سرماخوردگي يك مشكل شايع

تعريق ناشي از فعاليت بدني در آب وهواي گرم به هنگام به جا آوردن مناسك حج وقرار گرفتن در معرض باد كولرها و يا نوشيدن آب يخ به راحتي فرد را در معرض ابتلا به سرماخوردگي و يا آنفولانزا قرار مي­دهد. در مرحله بعد، حضور بيماران در مراسم وعطسه و سرفه آنان موجب انتشار سريع ويروس وهمهگيري سريع بيماري مي­شود. براي پرهيز از اين عارضه توصيه­هاي زير را رعايت كنيد:

*از قرارگرفتن در معرض باد كولر و يا نوشيدن آب يخ بلافاصله بعد از فعاليت شديد بدني و با تن عرق دار خودداري كنيد. در صورت ابتلا به سرماخوردگي مصرف مايعات زياد(مخصوصا آب با دماي معمولي) و استراحت واستفاده از ماسك به هنگام حضور در تجمعات را فراموش نكنيد.

*در صورت شيوع بالاي سرماخوردگي، استفاده از ماسك، تأثير چشمگيري در جلوگيري از ابتلاي شما به سرماخوردگي خواهد داشت.شرايط پخت وپز غذا در آشپرخانه­هاي جمعي اگر با غفلت در رعايت نكات بهداشتي همراه گردد، مي­تواند زمينه ساز ايجاد بيماري­هاي گوارشي ومسموميت­هاي غذايي شود. رعايت دقيق نكات بهداشت فردي از جمله شستن مرتب دستها با آب وصابون در پيشگيري از ابتلا به مسموميت هاي گوارشي نقش مهمي دارد. همچنين رعايت نكات زير را نيز در ارتباط با بيماري­هاي گوارشي توصيه مي­كنيم:

مراقب غذاي خود باشيد

*اگر به هنگام صرف غذا متوجه تغيير رنگ و يا بو ومزه خاص ونامطبوع غذا شديد بلافاصله از خوردن خودداري كرده وموضوع را با پزشك كاروان در ميان بگذاريد تا از سالم بودن آن اطمينان حاصل نماييد.

*به محض بروز كوچك ترين نشانه­اي از مسموميت غذايي از جمله تهوع واستفراغ، درد شكم، اسهال و…موضوع را جدي گرفته وسريعا به پزشك كاروان خود مراجعه كنيد.

*اگر مبتلا به بيماري خاصي هستيد و يا تحت رژيم غذايي خاصي قرار داريد سعي كنيد حتي الامكان رژيم خود را رعايت كرده و با پزشك كاروان خود مشورت كنيد.

*انجام فعاليت بدني ممكن است موجب افزايش اشتهاي شما شود. به ياد داشته باشيد كه صرف غذا بيش از اندازه معمول هميشگي، مي تواند سبب فشار به دستگاه گوارش و بروز اختلالات گوارشي شود.

داروي خود را فراموش نكنيد

اگر تحت رژيم دارويي خاصي مثل مصرف قرص فشار و يا داروهاي قلبي قرار داريد، حتما مقدار كافي از داروي مورد نياز خود را براي مدت اقامت در سرزمين وحي به همراه داشته باشيد. به تجربه ديده شده كه برخي زائرين به اميد دريافت داروي خود از مركز پزشكي حج و يا پزشك كاروان ويا تهيه دارو از داروخانه­هاي عربستان، با مشكل كمبود داروي خود وعوارض ناشي از آن مواجه شده اند.(به ياد داشته باشيم كه كليه داروهايي كه توسط پزشك كاروان يا بيمارستان هلال احمر ايران در اختيار شما قرار مي گيرد ايراني است.)

لوازم شخصي خود را همراه داشته باشيد

پس از انجام سعي بين صفا و مروه نوبت به انجام فريضه «تقصير» خواهد بود، معمولا در اين محل آرايشگراني را خواهيد ديد كه قيچي وتيغ در دست در قبال دريافت مبلغي، شما را در تراشيدن و يا چيدن مو وناخن ياري خواهند كرد. از آنجا كه استفاده مشترك از وسايل برنده مي­تواند منجر به انتقال بيماري­هاي منتقله از طريق خون از جمله هيپاتيت وايدز شود، توصيه ما براي زائران عمره اين است كه حتما يك قيچي كوچك براي انجام تقصير همراه داشته باشند. اما با توجه به اينكه تراشيدن كامل موي سر در حج تمتع را نمي­شود به تنهايي انجام داد به زائران حج تمتع توصيه مي­كنيم از يك بار مصرف بودن و تميز بودن تيغ و وسايل كار آرايشگر مربوطه اطمينان حاصل كنند وترجيحا وسايل شخصي با خود همراه داشته باشند.

بيماري­هاي منتقله از طريق خون

معمولا ديده مي­شود كه به دليل خشكي شرايط آب وهوايي عربستان، استفاده مداوم از دمپايي و همچنين پياده­روي­هاي طولاني با پاي برهنه هنگام مناسك حج، زائران دچار ترك خوردگي و بعضا زخم­هايي ناحيه كف وپاشنه پا مي­شوند. توصيه ما اين است كه با استفاده از كرمهاي چرب كننده از بروز اين زخم­ها و ترك خوردگي­ها جلوگيري از ْآلوده شدن حريم امن الهي به قطرات خون، كه مي تواند موجب انتقال بيماري هاي منتقله از طريق خون گردد، حتما نسبت به پانسمان زخم ها به ويژه هنگام راه رفتن در مسجدالحرام اقدام نماييد.

در صورت بروز هر گونه سانحه يا بيماري وخيم، حتي الامكان از دريافت خون وفراورده­هاي خوني پرهيز نماييد. مگر اينكه تجويز خون بنا به تشخيص اعضاي تيم پزشكي هيئت پزشكي ايران واقعا ضروري وحياتي باشد.از آنجايي كه سرزمين­هاي منطقه جنوب غربي آسيا از جمله عراق، عربستان وحتي مناطق جنوبي ايران، بر اساس تقسيم­بندي سازمان جهاني بهداشت به عنوان مناطق مالاريا خيز شناخته شده­اند، به منظور ارتقاي سلامت خون و فراورده­هاي خوني، تا شش ماه پس از بازگشت، از اهداي خون خودداري نماييد.لازم به ذكر است كه اين نكته به معني ابتلاي شما به بيماري نيست. بلكه بايد به خاطر داشت كه خون اهدايي شما به نوزادان و يا بيماراني ترزيق مي­شود كه به دليل قرار گرفتن در شرايط مرگ و زندگي دچار ضعف سيستم ايمني هستند و وجود كوچكترين و ضعيف­ترين عامل بيماري زا كه در شرايط معمول قادر به ايجاد بيماري نيست، مي­تواند در اين افراد عوارض جبران ناپذيري را به همراه داشته باشند.

منبع:نشريه پيام سلامتي ، سال چهارم شماره 36،ص67-66