عنوان تحقیق : تاثیرتغذیه براخلاق ورفتار

محقق : صدیقه هوشیار

نقش تغذیه در قرآن کریم

در قسمتی از آیات قرآن کریم، عمل نیکو یا نهی از رفتارهای زشت، بعد ازدستور و توصیه به بهره مندی از غذاهای حلال و پاک، آمده که نشان می‌دهدغذای پاک و حلال با رفتار پسندیده و ناپسند انسان در ارتباط است.
به عنوان نمونه خداوند متعال می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُواکُلُوا مِنْ طَیِّباتِ ما رَزَقْناکُمْ وَ اشْکُرُوا لِلَّهِ إِنْ کُنْتُمْإِیَّاهُ تَعْبُدُون‏» (اى کسانى که ایمان آورده‏اید! از نعمتهاىپاکیزه‏اى که به شما روزى داده‏ایم، بخورید و شکر خدا را بجا آورید اگر اورا پرستش مى‏کنید.) (بقره/۱۷۲(
در این آیه کریمه، بعد از سفارش به خوردن از نعمتهای پاکیزه، دستور شکر خدا داده شده است.
در آیه دیگر می‌فرماید: «وَ کُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ حَلالاًطَیِّباً وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذی أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُون‏»(و ازنعمتهاى حلال و پاکیزه‏اى که خداوند به شما روزى داده است، بخورید! و از (مخالفت) خداوندى که به او ایمان دارید، بپرهیزید.) (مائده/۸۸(
ملاحظه می‌کنید که بیان آیه به گونه‌ای است که انسان بین «بخورید» (کلوا) و «تقوای الهی داشته باشید» (اتقوا الله) ارتباط عمیقی احساس می‌کند.
در آیه دیگر می‌فرماید: «یا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِحَلالاً طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْعَدُوٌّ مُبین»‏
(اى مردم! از آنچه در زمین است، حلال و پاکیزه بخورید! و از گامهاى شیطان، پیروى نکنید! چه اینکه او، دشمن آشکار شماست) (بقره/۱۶۸)
در این آیه نیز ارتباط بین استفاده از غذاهای حلال و پاک، و دوری و پیروی نکردن از گامها و وساوس شیطان، روشن است.
در جای دیگر می‌فرماید: «یا ایُّها الرُّسُلُ کُلُوا مِنَ الطَّیِباتِ وَاعْمَلُوا صالِحاً». (اى پیامبران! از غذاهاى پاکیزه بخورید و عمل صالحانجام دهید) (مومنون/۵۱)
برخی از مفسّران نیز به این نکات توجه داشته‌اند که ذکر این دو مطلب یعنی (خوردن غذاهاى پاک و انجام عمل صالح) پشت سر یکدیگر، دلیل بر وجود یک نوعارتباط بین آنهاست و اشاره به این است که غذاهاى مختلف، آثار اخلاقىمتفاوتى دارد، غذاى حلال و پاک، روح را پاک مى‏کند و سرچشمه عمل صالحمى‏شود و انسان را برای انجام عمل صالح آماده می‌کند، و غذاهاى حرام وناپاک، روح و جان را تیره می‌کند و او را به سمت بدی‌های اخلاقی و رفتاریسوق می‌دهد و سبب اعمال ناصالح می‌شود. [1]

 به قول شاعر:
علم و حکمت زاید از لقمه حلال / عشق و رقّت آید از لقمه حلال
لقمه تخم است و برش اندیشه‏ها / لقمه بحر و گوهرش اندیشه‏ها
در تعابیر دیگر قرآن کریم، خداوند متعال درباره گروهى از یهود که مرتکبکارهاى زشت و نادرست مثل جاسوسى علیه اسلام و تحریف حقایق کتب آسمانى شدهبودند، مى‏فرماید: آنها کسانى هستند که خداوند نخواسته است دلهایشان را پاککند (نک: مائده/۴۱) و بلافاصله در آیه بعد مى‏فرماید: «سَمَّاعُونَلِلْکَذِبِ اکَّالُونَ لِلسُّحْتِ» آنها بسیار به سخنان تو گوش فرا مى‏دهندتا آن را تکذیب کنند (و) بسیار مال حرام مى‏خورند!» (مائده/۴۲)
این تعبیر نشان مى‏دهد که آلودگى دلهاى آنها بر اثر اعمالى همچون تکذیبآیات الهى، و خوردن مال حرام به طور مداوم بوده است؛ چرا که از فصاحت وبلاغت به دور است که اوصافى را براى آنها بشمرد که هیچ ارتباطى با جملهقبلی نداشته باشد. [2]
و در آیه‌ای درباره شراب و قمار مى‏فرماید: « إِنَّما یُریدُ الشَّیْطانُأَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِی الْخَمْرِ وَالْمَیْسِرِ وَ یَصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْأَنْتُمْ مُنْتَهُون‏»
(شیطان مى‏خواهد به وسیله شراب و قمار، در میان شما عداوت و کینه ایجادکند، و شما را از یاد خدا و از نماز بازدارد. آیا (با این همه زیان و فساد،و با این نهى اکید،) خوددارى خواهید کرد.) (مائده/۹۱)
این آیه نشان مى‏دهد که غذا و نوشیدنى‌های حرام همچون شراب (خمر) مى‏توانددر شکل گیرى رذائل اخلاقى همانند پرخاشگرى و ستیزه‏جویى و عداوت و دشمنىکاملا موثر باشد.