شب قدر

رسول خدا(صلي الله عليه وآله)فرمود:«اِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ اخْتَارَ مِنَ الاَيَّامِ الجُمْعه وَمِنَ الشُهُورِ شَهرَ رَمَضانَ وَمِنَ اللَّيَالِي لَيْلَة القَدرِ ».

«خداوند از ميان روزها، روز جمعه واز ميان ماه ها، ماه رمضان و از ميان شب ها شب قدر را برگزيد».

خداوند در سوره مباركه قدر مي­فرمايد: «إنَّا انزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ»؛«ما قرآن را در شب قدر، نازل كرديم.»

اگر چه خداوند تبارك وتعالي در سوره ي مباركه­ي قدر، با اشاره به نزول قرآن در شب قدر به ارزش و اهميت اين شب مي­پردازد؛ ولي از اين آيات نمي­توان فهميد كه شب قدر، كدامين شب است. البته با توجه به آيه­ي 185سوره بقره(شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي اُنْزِلَ فِيهِ القُرآنَ )؛«ماه رمضان، آن ماهي است كه قرآن در آن ماه نازل شد»، معلوم مي­شود كه شب قدر، در ماه رمضان واقع شده است.

اما باز اين سوال مطرح است كه كدام شب از شب­هاي ماه رمضان، شب قدر است؟براي جواب به اين سؤال بايد به روايات مراجعه كرد، چون تنها از آيات قرآن نمي­توان به جواب اين پرسش دست يافت.

«عَنْ اَبِي عَبْدِالله (عليه السلام)سَأَلْتُهُ عَنْ لَيْلَةِ القَدْرِ، فَقالَ: إلْتَمْسِهَا لَيْلَةَ اِحْدي  وَعِشْرِينَ وَلَيْلَةَ ثَلاثَ وَعِشْرينَ؛از امام صادق(عليه السلام)در مورد شب قدر، سؤال كردم، ايشان فرمودند:آن را در ميان شب بيست و يك وبيست وسوم جست وجو كن.»

و مستفاد از بعضي روايات هم اين است كه شب قدر، شب بيست وسوم رمضان است.

نيز شيخ صدوق مي فرمايد: «اِتَّفَقَ مَشايِخُنا رَضِيَ اللهُ عَنهُم عَلي اِنَّها لَيلَهَ ثَلاثَ وَعِشرينَ مِن شَهرِ رَمَضانِ؛ مشايخ ما اتفاق دارند كه شب قدر، همان شب بيست وسوم رمضان است.

در مورد تعيين شب قدر، اين چند نظر كه همه هم مستند بر روايات بود مطرح شد و به هر حال مردد بين اين سه شب است و احتمال آن در شب بيست و سوم بيشتر است.

اما چرا شب قدر به طور دقيق معين نشده و مخفي مانده است؟

بسياري معتقدند كه مخفي بودن شب قدر در ميان شب­هاي ماه رمضان براي اين است كه مردم به همه­ي اين شب ها اهميت دهند؛ همان گونه كه خداوند، رضاي خود را در ميان انواع طاعات پنهان كرده تا مردم به همه­ي طاعات روي آورند و غضبش را در ميان معاصي پنهان كرده تا از همه­ي معاصي پرهيز شود، دوستانش را در ميان مردم مخفي كرده است تا همه را احترام كنند، اجابت را در ميان دعاها پنهان كرده تا به همه دعاها روي آورند، اسم اعظم را در ميان اسم­هايش مخفي ساخته تا همه را بزرگ دارند و وقت مرگ را مخفي داشته است تا در همه حال آماده باشند.»

چرا اين شب شب قدر ناميده شده است ؟

در اين كه چرا به اين شب، شب قدر گفته مي شود، سخناني از بزرگان نقل شده است؛ خداوند آن را شب قدر ناميد و ظاهر اين است كه مراد از «قدر»تقدير است.شب قدر، شب تقدير واندازه گيري است.خداوند متعال حوادث يك سال آينده (يعني از آن شب تا شب قدر آينده )را در شب قدر مقدر مي­كند، اين حوادث از قبيل زندگي و مرگ و روزي وسعادت وشقاوت و…است كه آيه ي 3 سوره دخان هم بر اين معنا دلالت دارد.

(فِيهَا يُفرَقُ كُلُ اِمرٍ حَكيمٍ اَمراً مِن عِندِنَا ِانّا كُنَّا مُرسِلينَ رَحمَهً مِن رَبَّكَ )؛

«آن شب (ليله ي مباركه ،ليلة القدر )هر امري بر اساس حكمت الهي،تدبير وجدا مي گردد(آري،نزول قرآن)فرماني بود از سوي ما،محمد(صلي الله عليه وآله)را فرستاديم.»

ومعناي «يُفرَق كل أمر حكيم» كه در آيه مي باشد، اين است كه واقعه وامري كه بايد رخ دهد، با تقدير واندازه گيري مشخص شود.

نيز گفته شده است،«شب قدر، يعني شب شرف وشب بزرگ وشأن وارزش ومقام والا، كه وقتي مي گويند:«رجل له قدر عند الناس:يعني، فردي كه نزد مردم منزلت وشرافت وبزرگي را دارا مي باشد.»

ابوبكر وراق گويد:به خاطر اين كه كسي كه صاحب قدر و مقام نيست، وقتي آن شب را احيا دارد، صاحب قدر و مقام مي شود.

(منبع:كتاب براي تمام خانواده ها،حجة الاسلام باقري طاقانكي ،استاد ناصري نژاد، ص123-122